Ngày hôm qua, phía Ukraine đã thể hiện sự “thất vọng” khi Việt Nam (cùng với một số rất ít quốc gia khác) bỏ phiếu trắng cho nghị quyết của LHQ về tình hình chiến sự Nga – Ukraine.
Vốn đang chịu nhiều tổn thất trong cuộc chiến, hẳn nhiên Ukr không mong chờ một lá phiếu như vậy của Việt Nam. Nhưng từ góc nhìn lợi ích quốc gia, người Việt Nam – chúng ta – không được quyền nghĩ thế.
“… [Việt Nam] cho rằng, ưu tiên hiện nay là cần kiềm chế tối đa, chấm dứt các hành động sử dụng vũ lực để tránh gây thương vong và tổn thất đối với dân thường, nối lại đối thoại và đàm phán thông qua tất cả các kênh nhằm đạt được các giải pháp lâu dài có tính đến lợi ích chính đáng của tất cả các bên trên cơ sở phù hợp với Hiến chương Liên Hợp Quốc và các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế” (Người phát ngôn Bộ ngoại giao đã trả lời Truyền thông như vậy https://laodong.vn/doi-ngoai/viet-nam-len-tieng-viec-bo-phieu-trang-ve-chien-su-nga-ukraina-tai-lhq-1019802.ldo).
Bà Hằng đồng thời lưu ý, lập trường này của Việt Nam đã được nêu rõ tại phát biểu của người phát ngôn Bộ Ngoại giao ngày 25.2 và phát biểu của Trưởng phái đoàn thường trực tại Liên Hợp Quốc, Đại sứ Đặng Hoàng Giang, tại phiên họp khẩn cấp của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc vào 1.3 vừa qua (https://vov.vn/chinh-tri/toan-van-tuyen-bo-cua-viet-nam-tai-dai-hoi-dong-lhq-ve-tinh-hinh-ukraine-post927707.vov).
Có 2 thông điệp rất quan trọng trong phát ngôn này:
Thứ nhất, Việt Nam luôn nhất quán với lập trường như vậy, chỉ 1 ngày sau khi Nga chính thức phát động chiến dịch quân sự đặc biệt vào Ukraine (24/2) chứ không phải vừa mới đưa ra trước bỏ phiếu – khả dĩ có thể bị tác động bởi bên này bên khác.
Thứ hai, cụm từ “có tính đến lợi ích chính đáng của tất cả các bên” (và tuân thủ luật pháp quốc tế). Rõ ràng, Việt Nam là một trong số rất ít quốc gia không tỏ quan điểm phải ủng hộ bên này HOẶC phải lên án bên kia.
Để hiểu rõ mức độ “thần thánh” của cụm từ “có tính đến lợi ích chính đáng của tất cả các bên”, cần nhớ lại rằng cách đây 8 năm, Ông Gregor Gysi, Chủ tịch Khối nghị sỹ Đảng Cánh tả Đức, đảng đối lập lớn nhất của Nghị viện Liên bang Đức trong nhiệm kỳ hiện tại, đã có một bài phát biểu bày tỏ quan điểm cá nhân của mình về cách ứng xử của Nga, Đức, EU mang tính tiên tri (ở thời điểm bây giờ) và khiến nước Đức “dậy sóng” (ở thời điểm đó, tức là 8 năm trước).
Toàn văn bài phát biểu tiên tri này có ở Soha, các bạn cực kỳ cực kỳ cần đọc hết https://soha.vn/quoc-te/toan-van-bai-phat-bieu-ve-ukraine-khien-nuoc-duc-day-song-20140330161149188.htm
Để tóm tắt một cách sơ lược, thì ông Gregor Gysi chỉ trích quyết liệt Đức, EU và Mỹ vì đã “tiêu chuẩn kép”.
Họ vi phạm luật pháp Quốc tế khi điều đó mang tới quyền lợi cho họ, và hô hào phải tuân thủ luật pháp Quốc tế nếu quyền lợi của họ bị ảnh hưởng.
Ông Gregor Gysi so sánh việc này bằng hình ảnh “ăn cắp vì động cơ không cao cả, với ăn cắp vì động cơ cao cả thì ăn cắp vẫn là ăn cắp”.
Nêu suy nghĩ về sự giành giật giữa EU và Nga về Ukraine (ở thời điểm đó). Ông Gregor Gysi chỉ ra rằng cả hai đều suy nghĩ và hành động như nhau.
“Barroso, Chủ tịch Uỷ ban EU, đã nói: “Hoặc là Liên minh thuế quan với Nga, hoặc là có các hiệp định với chúng tôi!” – Ông ta không nói: “Cả hai”, mà là “Hoặc thế này – Hoặc thế kia!”. Còn Putin thì nói: “Hoặc là có các hiệp định với EU, hoặc là với chúng tôi! – Các vị đều cùng tư duy và hành động như nhau”.
Ông Gregor Gysi cho rằng “Đây là một sai lầm đầy tai hoạ của cả hai bên”.
Vì đơn giản, bất chấp kết quả thế nào, thì nó vẫn phải là kết quả “tao còn mày mất, tao được mày thua”. Trong khi, vấn đề chỉ có thể giải quyết bằng cách “tái lập hiệu lực cho tất cả mọi bên”. Tức là, cả 2 cùng thắng.
“Cả 2, chẳng thể nào khác được”.
Thời gian đã chứng minh ông Gregor Gysi đúng. Và thời gian cũng sẽ chứng minh cụm từ “có tính đến lợi ích chính đáng của tất cả các bên” trong quan điểm ngoại giao của Việt Nam về chiến sự Nga – Ukr là không thể nào sai được.
Tôi hiểu gần đây, các bạn chia phe tranh luận dữ dội về việc Nga hay Ukr, nước nào đúng, nước nào sai, ai là độc tài, ai là phát xít, ai tấn công, ai chính nghĩa? NHƯNG điều quan trọng nhất là thước đo ấy là gì, và góc nhìn của các bạn đang ở khía cạnh nào?
Nga có lý lẽ của Nga. Ukr có lý lẽ của Ukr. Nhưng ở bình diện Quốc tế, các bạn đừng bao giờ quên, lợi ích dân tộc mới là mục tiêu và cũng là thước đo quan trọng nhất.
Vì thế, bất kể ở góc nhìn nào (khác) từ phía Nga, từ phía Ukr hay các quốc gia đang “tọa sơn quan hổ đấu” như Anh – Pháp – Đức – Mỹ, EU… thì chiến lược ngoại giao của Việt Nam luôn đúng, KHI ĐỨNG Ở GÓC NHÌN LỢI ÍCH QUỐC GIA CỦA VIỆT NAM.
Rõ ràng, các bạn không thể phủ nhận mối quan hệ cực kỳ hữu nghị, tốt đẹp và bền chặt của chúng ta với đất nước Nga. Vậy bỏ qua việc ai đúng ai sai (theo góc nhìn của chính họ hoặc kể cả của thế giới), thì việc anh em đứng lên đấu tố nhau là đúng hay sai, về mặt anh em?
Tôi thì nghĩ đơn giản lắm, anh em với nhau mà quay ra lên án nhau để “hàng xóm” tung hô thì chỉ có 2 kết luận: thứ nhất là NGU, thứ hai là anh em ĐỂU. Như vậy là chơi ngu lấy tiếng, chẳng được cái mẹ gì cho mối quan hệ anh em đó cả.
Câu chuyện ở đây là, tao không ủng hộ HÀNH VI của mày (không bỏ phiếu chống), nhưng cũng sẽ không lên án CÁ NH N MÀY (tao quan tâm đến quyền lợi của các bên, tức là đòi hỏi cho mày).
Ở góc nhìn quan hệ anh em, tình nghĩa, đối tác và đồng chí thì còn cần gì hơn vậy? Còn ở góc nhìn phải bảo vệ chính cá nhân mình để không bị “luộc” bởi một nước khác lớn hơn với “tiền lệ Ukraine” thì Việt Nam vẫn kêu gọi các bên “tuân thủ luật pháp Quốc tế” cơ mà? Tức là, ngoại giao Việt Nam đạt được cả 2 mục đích.
Nói gì thì nói, khoa học kỹ thuật kinh tế chúng ta có thể thua nước này, kém hơn nước khác. Chứ nói về ngoại giao mà các bạn chê Việt Nam thì hẳn nhiên các bạn chưa hiểu gì về đất nước tuyệt vời chúng ta.
Cần nhớ rằng dù bị “dòm ngó” bởi Trung Quốc, Việt Nam vẫn đường hoàng trở thành “nơi tốt nhất để xây dựng cảng Vũ trụ Nga” (https://www.qdnd.vn/quoc-te/doi-song/gioi-hoc-gia-nga-viet-nam-la-lua-chon-kha-thi-nhat-de-xay-dung-cang-vu-tru-680019).
Nơi tập trận của Tàu quân sự Ấn (https://www.rfi.fr/vi/viet-nam/20160531-tau-chien-an-do-toi-cang-cam-ranh) và nơi đặt một trong những tòa Đại sứ quán bự nhất và đắt đỏ nhất của Mỹ trên thế giới (https://laodong.vn/the-gioi/nhung-tru-so-dai-su-quan-my-dat-nhat-the-gioi-viet-nam-dau-bang-946676.ldo).
Bắt tay hữu nghị được với 3 cường quốc thế giới ở 3 vị trí chiến lược tại Bắc – Trung – Nam của đất nước mà không làm phật ý đại ca Trung Quốc, và tạo được bầu không khí hòa bình để các nhà ngoại giao online lên án và chửi bới.
Kể ra như vậy cũng được của nó đấy chứ, phải không nào? He he he.
